Pipetlerin boyları standarttır.Genelde 10-15 cm olur.Daha fazla uzun olmasına gerek yok çünkü bu kadarı işimizi görür.
Peki daha uzun bir pipet yapamazmıyız?
En fazla ne kadar uzunluktaki pipetle , bir bardaktan su içebiliriz?
xenix -- 05.07.2011 - 13:01
Formül şu olabilir.
Pipet iç hacmi * 2 < Ciğer hacmi (nefes hacmi)
xenix: Takiplerim
Stalker -- 05.07.2011 - 18:20
arada nefes alarak ve pipeti bogarak bu sorun halledilir.
soru teorik ise:
Bir pompa 10m den emis yapamaz cunku basinc emme noktasinda 0 olur ve su buharlasir.
pratikte pompa7m den derin ememez .
xenix -- 05.07.2011 - 21:48
"Bir pompa 10m den emis yapamaz cunku basinc emme noktasinda 0 olur ve su buharlasir.
pratikte pompa7m den derin ememez ."
Stalker -- 06.07.2011 - 07:41
Pompanin kendisi (carki)derine daldirilyor oyle cekiyor.(aslinda cekmiyor, basiyor)
Soruda ise pipetten cekme var yani pompa suya daldirilmiyor uzaktan cekiyor .
xenix -- 06.07.2011 - 20:13
Mantıklı. Bilmediğim bir konu.
xenix: Takiplerim
yanqoue -- 12.07.2011 - 16:09
Çok hoş bir soru.Benim fikrim şu;
Biz pipetle su içerken aslında suyu çekmiyoruz pipetin içindeki havayı çekiyoruz.Böylece pipetin içinde bir alçak basınç yaratıyoruz.Havayı çektikçe su yükselir çünkü akışkanların basıncı çoktan aza doğrudur.
Açık hava basıncı deneyiyle hemen hemen aynı şey.
Pipet ne kadar uzun olursa olsun , pipetin içindeki basınç açık hava basıncına eşit olana dek suyu kaldırabiliriz anca.
Şöyle formülüze edersem.
Açık hava basıncı Po=h.d.g
Bunu civa için alıp suyunkine eşitlersek:
Po=0,76*13,546*g
10,29496 * g = h * dsu * g
10,29496 = h
yani yaklaşık 10 metrelik bir pipet kullanabiliriz.
Tabiki tek seferde suyu yukarı çekmemiz mümkün değildir çünkü ciğerimizde taşıyacağımız hava miktarı buna yetmez.Pipetin ucunu dilimizle kapatıp aşamalı olarak çekebiliriz.
Yaklaşık 10 metre yükseklikten sonra su daha fazla yukarı çıkmaz.
xenix -- 13.07.2011 - 12:41
itiraz ediyorum. Soruda ne kadar yüksekten içeceğimiz sorulmuyor. Görmüşsünüzdür sarmal halinde pipetler var. Veya pipeti mumkun olduğu kadar yatayda tutabiliriz. Sizin yaptığınız hesaplar pipet uzunluğuyla ilgili değil.
xenix: Takiplerim
Hüseyin AKTAŞ -- 14.07.2011 - 07:00
xenix'in itirazı sanrım biçim açısından. Benim anladığım ciğerlerimizle ne kadar yüksekten çekiş yapabileceğimiz soruluyor. Pipetin uzunluğundan kasıt su ile suyu çekecek kişinin ağzı arasındaki yükseklik. Ancak burada verilmesi gereken başka değerler de olmalı:
Pipetin çapı, pipetin emiş yapılacak yerdeki ağız çapı... Yani pipetin düz olduğunu, her iki deliğinin ve tamamının çapını aynı kabul etsek bile, çapının ne olduğu verilmelidir. Çapı ile uzunluğu birbiri aleyhine çalışan kuvvetler olacaktır çünkü... Bir de her insanın emiş gücü aynı olmayacaktır. Bu durumda sorunun çözümü hangi verilere göre yapılacaktır?...
parçuket -- 14.07.2011 - 07:30
Eğer bir soruda net bir cevap isteniyor ise(ki burda istenmiş), yani belli bir sayısal değer isteniyor ise sorunun bize gerekli olan tüm bilgileri vermesi gerekmez mi? Oysa bu soruda bir tane bile sayılsal bir değer yok. Eee biz nasıl çözelim şimdi bu soruyu?
yanqoue -- 14.07.2011 - 07:59
Çapın hiçbir alakası yok ki.
Çap ne olursa olsun sonuçta suyun çıkacağı maksimum yükseklik 10 metredir.
Civa deneyini hatırlayın borunun genişliği ne olursa olsun suyun çıktığı yükseklik hep 76cm.
Tabiki abartıp 1-2 metre çapında bir pipetden bahsedilmiyordur heralde.Onunla içmemiz mümkün değil tabiki.
Bahsedilen şey bir pipet.Yani normal bir pipet.Bunu evirip çevirip yamuk pipet,sarmal pipet,boru şeklinde pipet demenin anlamı yok bence.Bildiğimiz pipeti düşünmemiz gerek.
Normal bir insan çiğeri 150 milibar (150 atm./1000) kadar basınç uygular.Normal bir insan da buna göre en fazla 1,5 metre civarında pipetle çekebilir.Bunun da çözümünü söylemiştim aşamalı olarak çekebiliriz.Dilimizle pipetin ucunu tıkayıp nefes aldıktan sonra çekme işlemine devam edebiliriz.
Benim anladığım '' su pipet içerisinde en fazla ne kadar yüksekliğe çıkar? ''
Dedikleriniz yanlış demiyorum tamamen doğru ama ihtimal dahilinde.Yani sağ kulağı sol elle kaşımak gibi...
Mesela bu deney nerde yapılıyor o da önemli.Deniz seviyesinde mi yapılıyor?
Veya sarmal bir pipet dediniz.Sarmal bir pipet olsa bile suyun çıkacağı yükseklik 10 metredir.
Siz bu deneyi yaptıktan sonra sarmal pipeti bozup düz pipet haline getirirseniz zaten o sarmal pipet olmamış olur.Sarmal pipet sarmal pipettir.Yani deneye sarmal pipetle başlayıp düzle bitirmek saçma olur.
hamlet was here -- 14.07.2011 - 08:39
Bardağı yükseğe koyduğumuz sürece, yani pipetten suyu içecek kişi, bardaktan daha aşağı bir yerde olduğu sürece, pipetin uzunluğu sorun teşkil etmez. Eğer pipetin yapılabileceği yeterli madde bulunur, pipetin sığdırılabileceği yeterli alan bulunur vs vs ise sınırsız uzunlukta olabilir...
Sonuçta, pipetten bir akciğer dolduracak nefes bile almaya gerek yok, azıcık bir havayı içimize çektiğimizde, suyun bardaktan çıkıp, bardak seviyesinden aşağıya kadar pipette yol almasını sağladıktan sonra bıraktığımızda, pipetteki su aşağıya gitmeye ve bardaktaki diğer suyuda beraberinde getirmeye başlayacaktır. Böylece pipetin uzunluğu bu açıdan bir engel oluşturmaz.
yanqoue -- 14.07.2011 - 09:35
Sınırsız uzunlukta pipetten nasıl içilecek?
Pipet , boru , makine , pompa vs.... ne yaparsanız yapın pipeti 10 metreden daha yukarı çıkaramazsınız.
Bunu ben demiyorum denklem eşitliği söylüyor.
Pipeti isterseniz 2500000 km yapın , 45 derece açıyla tutun , sarmal olsun , 10 metre çapında olsun yine de su 10 metreden daha fazla yukarı çıkamaz.
Su seviyesi pipetin uzunluğu,genişliği,yataylığıyla alakalı değildir.
Oraya o pipeti nasıl koyarsan koy su seviyesi 10 metreden sonra yükselmeyecektir.
Olay tamamen açık hava basıncının pipetin içindeki basınca eşit olduğu anla ilgili.Bu andan sonra su daha fazla yükselmez çünkü pipetin içinde çekecek hava kalmayacak.
Havayı çekmeden suyu nasıl yukarı çıkartacağız?
Biz suyu değil , pipetin içindeki havayı çekiyoruz havayı çektikçe oluşan alçak basınca doğru hareket ediyor su.
Akışkanların basıncı çoktan aza doğru değil mi?
Ciğer olayına gelince , aynı şeyi 3. yazışım oluyor.
Ciğerimiz tek seferde pipetteki suyu kaldırmaya yetmeyebilir.
Bunun da çözümü aşamalı olarak çekmektir.Belli bir süre çektikten sonra dilimizle ucunu tıkayıp biraz nefes aldıktan sonra tekrar çekmeye başlarız.Bu şekilde 10 metreye kadar gider.Sonrasında çekilmez zaten.
Bunu da ilk yorumumda hesaplamıştım yaklaşım 10 metre çıkıyor.
parçuket -- 14.07.2011 - 10:14
"Olay tamamen açık hava basıncının pipetin içindeki basınca eşit olduğu anla ilgili.Bu andan sonra su daha fazla yükselmez çünkü pipetin içinde çekecek hava kalmayacak.
Havayı çekmeden suyu nasıl yukarı çıkartacağız?"
KaptanMosey -- 14.07.2011 - 10:53
Aslında biz pipetin içindeki havayı bile çekmiyoruz. Bildiğimiz üzere hava da akışkan ve basınç farkı oluşturarak havanın ciğerlerimize doğru akmasını sağlıyoruz. Pipet içindeki havanın ciğerlerimze doğru akmasından sonra pipet içinde vakum oluşur ve ardından bardaktaki sıvı bu vakuma doğru hareket eder, ve meyve suyunu içmiş oluruz.
Bu deneyi şöyle yapalım, Toriçelli deneyini hatırlayalım :). Açık hava basıncını ölçmek için su ve 12 metrelik bir boru kullanıyordu ve boş boru içerisinde su, yaklaşık 10m. yükseliyordu. Yani üstte iki metrelik bir vakum kalıyordu. Şimdi bu düzenek üzerinde bir düşünce deneyi de biz yapalım. Boru içinde 2 katman var üstte vakum ve geri kalan kısmında su. Borunun üstü açılaiblir olduğunu düşünelim. Boruyu ağzımıza koyup kapağını dişlerimizle açsak, sizce ne olur?. O suyu içebilir miyiz? Biz pipetlerin içinde vakum oluşturma yöntemiyle meyve sularımızı içiyorduk ama bu borunun içinde zaten vakum var ve su artık yükselmiyor, peki o suyu nasıl içeceğiz?
xenix -- 14.07.2011 - 11:04
Hamletin yorumuna tamamıyla katılıyorum ve itirazım o yönde idi. Soruda bizim yüksekte durmamız gerekmiyor. Masa ile veya içeceğimiz sıvı ile aynı düzlemde olabiliriz. Yani ucu kıvrık bardağa batırılmış bir pipet ile 200 metre ileriden çeke çeke o meyva suyunu içerim.
Hatta yine ucu kıvrık bir pipet ile 50. kattaki bir meyva suyunu, 1. kattan çok az bir nefes harcayarak da içebilirim.
xenix: Takiplerim
parçuket -- 14.07.2011 - 11:20
Yanqoue sana bi soru: 20 metrelik bir şırınga düşün. Bu şırınga yere dik şekilde denize ucu girmiş olsun. Şimdi bu şırınga ile suyu çekmeye başlayalım. Ve su 10 metre yükselsin. Bu andan itibaren sıvı tam olarak neden yükselmesini kessin? Formüllerle değilde kendi cümlelerinle açıklayabilir misin? Belki de ben yanılıyorumdur. Aklıma gelen en mantıklı neden şırınganın içindeki sıvının artıp mg sinin artması ve bileşke kuvvetin 0 olması.. Yani P0=mg olması, ama sen P0 ı hdg ye eşitlemişsin seninle burada ayrılıyoruz işte.
yanqoue -- 14.07.2011 - 11:22
" O zaman vişne suyu içerken pipetin içi tamamen dolduğunda artık hava olmadığı için sıvıyı yukarı çekemeyiz. Ama gerçekte öyle mi, hayır. "
Hüseyin AKTAŞ -- 14.07.2011 - 21:46
Soruyu soranı gören var mı?...
Bu soru ne soruyor, bunu anlayan var mı?
Herkes kendi anladığınca yanıt üretiyor...
Hüseyin AKTAŞ -- 15.07.2011 - 05:51
"Ağzımız 10 metreden sonra kapak görevi görür." derken ciğerlerden gelen emiş gücünü nasıl sıfırlıyorsunuz?
Hüseyin AKTAŞ -- 15.07.2011 - 06:06
Ya da Stalker'in söylediği;
"Bir pompa 10m den emis yapamaz cunku basinc emme noktasinda 0 olur ve su buharlasir.
pratikte pompa 7m den derin ememez." tespitinden dolayı, kim hangi güçle çekerse çeksin, su 10 metreden sonra buharlaşır mı demek istiyorsunuz?
yanqoue -- 15.07.2011 - 09:57
" Yanqoue sana bi soru: 20 metrelik bir şırınga düşün. Bu şırınga yere dik şekilde denize ucu girmiş olsun. Şimdi bu şırınga ile suyu çekmeye başlayalım. Ve su 10 metre yükselsin. Bu andan itibaren sıvı tam olarak neden yükselmesini kessin? Formüllerle değilde kendi cümlelerinle açıklayabilir misin? Belki de ben yanılıyorumdur. Aklıma gelen en mantıklı neden şırınganın içindeki sıvının artıp mg sinin artması ve bileşke kuvvetin 0 olması.. Yani P0=mg olması, ama sen P0 ı hdg ye eşitlemişsin seninle burada ayrılıyoruz işte. "
yanqoue -- 15.07.2011 - 09:59
Buharlaşmaz , hareketini yitirir.Çünkü su bir akışkan ve onu hava olmadan çekemezsiniz.
Bir nohut düşün.Pipetin içne koyduğunda ve kendine doğru çekmeye çalıştığında bu işlem sudaki kadar kolay olamaz değil mi? Çünkü nohut bir akışkan değil.
Bir borunun içerisinde yarısından itibaren bilyeler olsun.Bu bilyeler bir ipe bağlı olsun.İpi çekmeden bilyeler gelmez.Aynı şekilde suyu çekebilmek için hava gerekir.Hava bittiği anda kapalı uçlu kap gibi davranır.
Basınç oluşturmadan suyu yukarı taşıyamazsınız.Bitkiler de bunu turgor basıncıyla yapar.
totoro -- 15.07.2011 - 10:52
peki mesela bir damla çektim pipetin içine, sonra pipeti bardaktan çıkardım ve çekmeye devam ettim??
Sanırım bu durumda damla damla çekerek 10 m yüksekliği kat kat aşan bir yükseklikten içebilirim.
Zaten şöle de yapabiliriz.
1000m boyu olan bir pipet kullanarak 1000 m yüksekten suyu 10 m kadar pipetin içine çekip sonra pipeti yatay hale getirip afiyetle içeriz.
yanqoue -- 15.07.2011 - 12:07
" peki mesela bir damla çektim pipetin içine, sonra pipeti bardaktan çıkardım ve çekmeye devam ettim??
Sanırım bu durumda damla damla çekerek 10 m yüksekliği kat kat aşan bir yükseklikten içebilirim.
Zaten şöle de yapabiliriz.
1000m boyu olan bir pipet kullanarak 1000 m yüksekten suyu 10 m kadar pipetin içine çekip sonra pipeti yatay hale getirip afiyetle içeriz. "
totoro -- 15.07.2011 - 13:17
tek damla alırsan damlanın üstü ile altı arasında bir basınç farkı yarattığın sürece kuvvet de yaratırsın ve bu kuvvet damlanın ağırlığını yendiği sürece damla yükselir. basınc farkını sabit tutmak içinde damla yükselirken damlanın üstünde azalan hava miktarı ile doğru orantılı olacak şekilde pipetten hava çekmeye devam etmen gerekiyor yoksa pipette bir noktada basınc farkından doğan kuvvet ile damlanın ağırlığı eşitlenir ve damla orda kalır.
tek damla çekerken 10 m'ye çıkarmak için 0 atm gibi bir vakum etkisi yaratmana gerek yok damlanın ağırlığını yenecek kadar basınç farkı yeterli.
örnek damlanın 1 cm3 lük , hacmi
1 cm2 pipetin kesit alanı olsun ve damla pipet kesitini kaplasın.
bu suyun ağırlığı 1 gr dır. Buna etki eden yercekimi kuvveti 1gf (gram force) dur.
bu suyu harekete geçirmek için
P = F/a (a yüzey alanı, P basınç, F kuvvet)
P = 1gf/1cm2
P = 1gf/cm2 = 0.001 atm lik basinc farki damlayi dengede tutar daha fazlasi yukseltir.
yani mesela 0.998 atm lik vakum olusturdugun surece damla yukselir
surtunmeleri hesaba katmazsak tabi...
parçuket -- 15.07.2011 - 15:07
Üsttede belirmiştim. Bir kez daha yazayım...
Dinamiğin, hatta fiziğin en temel yasasından gidelim. Nedir o yasa F=m.a..
Yani bir madde üzerinde bileşke kuvvet 0 dan farklı ise o madde ya hızlanır ya da yavaşlar ya da yönünü değiştirir. Bu kombinasyonlar duruma göre değişir. Yani sonuçta hareket eder..
Şimdi pipet olayına gelelim. Toriçelli deneyinde ne oluyordu? Civa ucu kapalı ve içi "boş" olan şişede 76 cm yukarıya yükseliyordu. Peki 76 da neden duruyorda daha fazla yükselmiyor. Öyle ya hava basıncı sabit, e hava basıncı sabit ise demekki bu kuvvet devamlı civayı yukarı yönde itiyor. Bunun tek bir açıklaması olabilir. O da şu: 76cm yükselen civanın ağırlığı. Yani P=M*G olması durumu.
Yanqoue'nin dediği 10 metre doğrudur. Ama bunun açıklaması havanın kalmaması veya buharlaşma gibi şeyler değildir bence. Bunun sebebi üsttede belirttiğim gibi mg den başka birşey değildir. Zaten matematiksel olarakta bunu çok rahatlıkla ispat edebilirim. Suyun yoğunluğu yaklaşık 1 dir. Civanın ise 13.6. Civa 76 cm yükseliyor ise suda oran orantıdan, 13.6*76/1 yani 1033 cm yükselir.
Ama totoronun dediği gibi, pipete bir damla alıp bunu çekersek 100000 metre bile yükselir hiçte bi sorun olmaz. Neden çünkü m sabit. Yani 1 gram hep.
Yani sonuç olarak 1033 cm yükselir ama buradan itibaren yükselmemesinin nedeni buharlaşma, pipette hava kalmaması vs değil artan kütle değeridir..
Stalker -- 16.07.2011 - 14:15
harika!! epeydir bakmamistim, cok guzel yorumlar..
ben sadece hidromekanik olarak yaklasmistim konuya,halbuki kilicallik ozmoz vs ve baska fiziksel olaylar da var konuyla ilgili , bunlari fazla bilmiyorum .
yani kokleri 30 m derine dalmis bir agac 30 m yuksekteki yapraklarina suyu iletiyor , yani toplam 60 m yukseltebiliyor .
suyun pompa ile emilisi sirasinda buharlasma gecekten olur , buna pompa literaturunde kavitasyon denir ve pompanin carkina okur.
xenix -- 16.07.2011 - 20:29
Damla damla çekerken neden sıvının alt tarafından hava girmiyor? Veya damla aşağı doğru süzülmüyor içinden hava geçirip?
Bunun için pipetin çok ince olması gerekir.
xenix: Takiplerim
Stalker -- 18.07.2011 - 07:39
Oyle oluncada su ceperlere tutunmaya basliyor ,alti bos bile olsa dusmuyor. (ama civa olsa dusuyor :))
Misafir -- 19.12.2012 - 18:06
toriçelli deneyinde civa yerine su kullansaydı kaç metrelik bir boru kullanması gerekirdi neden ?