Sana en geneli soyleyeyim;
Isevilik, tarihsel olarak yahudilikle arasindaki mesafe açıldıkça romanın pagan kulturunu heybesine almıştır.
Bunu hem teolojik figür ve kurgularda, hem de bunlarin yansımalarını iceren kültür sanat ogelerinde gayet anlamli bir sekilde takip edebilirsin.
Isevilik baslangicta yahudiligin bir alt mezhebi olmaya daha meyilli iken, tarihsel akış bu meyili sözde acik bir inkar olmasa da, özde bir reddiyeye evirdi.
Mesela düşün, isa yahudi idi ve ölene kadar ne domuz eti yedi, ne de etliyle sütlüyu ayni anda yememe gibi temel yahudi haramlarina itiraz etti.
Ayrica sünnet edildi (edilmiş olmali)
Peki bugun tum ana hristiyan mezheplerinde neden bu yasaklar veya sunnet gerekliligi yer almaz?
Iste bunlar, mesihin terk-i diyar ettikten sonra, ardindan geliştirilen / insa edilen yeni bir teolojiydi.
Bir yandan tanrı sözünden( eski ahitten) ayrilamiyor, ama ote yandan kendilerini kendi olarak tanımlayacak bir yeni Öz'e ohtiyac duyuyorlardi.
İsa Mesih gelmiş, gerçeği göstermiş, kendini insanin bağışlanması icin feda ederek gitmisti.
Ama ardında, kabaca soylemek gerekirse sevelim güzelleşelim demek dışında pek bi kulliyat da birakmamisti.
Baslangic donemleri bu baglamda zorluydu.
Sünnetin bir zorunluluk olmaktan çıkarılması ve domuz etindeki haram hukukunun kaldırılması zincirin kırılma noktası oldu.
Cunku tanrı artik bir baska evreye geçmişti ve müjdesini sadece israogullari icin degil tum kavimler icin genisletmisti.
Saul'un (pavlus) buna benzer ilk onerileri baslangicta biraz tepki çekti, ancak erken donemin tartışmasız lideri olan havari Petrus hala hayattaydi ve son sözü soyleyecek olan oydu.
Nihayetinde Petrus da benzer bir yargiya vardi.
Artik yeni bir donem ( era) baslamisti..
Iste bu ilk kritik ayrisma (yahudi geleneginden) takip eden dönemlerde ivmelenerek devam etti.
Antik grekceden latinceye tercüme edilmis olan ilk inciller bile, o ilk tercumelere sinmiş olabilecek olasi yahudi nefesi (ya da yorumunu) bertaraf edebilmek icin latinceden latinceye tekrar çevrildi. Ve St. Geromi'nin kaleminden çıkmış, "vulgata" dedigimiz bugunku official edition incil olustu.
Artık isin en zorlu kismi geride kalmıştı.
Ve isevilik yol boyunca, yahudinin en ufak kirintisindan bile uzak kalma gudusuyle, eksik kaldigi her yerde Romaya ait biseyler bulup heybesine doldurdu.
( birazdan devam ederim)
