Kapitalizm; İyisiyle Kötüsüyle

xenix

Kapitalizm dendiğinde kötü bir şey olması gerektiğine dair içsel bir sezgi oluşuyor veya öyle bir imajı var benim üzerimde. Ama inanın bunu tartacak kadar bilgiye sahip değilim. Yani iyi mi kötü mü veya ne kadarı iyi ne kadarı tehlikeli bunlar hakkında fikrim yok diyebilirim.

Özgürlük ve rekabetçi kısmı hoşuma giderken sömürme kısmı hoşuma gitmiyor. Bir yandan paranın para kazanmasını takdir ederken diğer yandan bunlar birilerinin emeği mi veya başkasından mı alıyorum acaba diyorum.

Hepimiz az çok demeden yatırım yapmışızdır. Altın, dolar, bitcoin, hisse senedi falan almışızdır. Hiç olmadı paramızı faizli hesaba yatırmışızdır. Bunlar da kapitalizm içinde mi değerlendirilmelidir yoksa faiz yerine kar ortaklığı benzetmesi gibi midir durum?

Bu konuyla ilgili bildiğim en ilginç şey şu an dünya üzerindeki paranın %90 nın karşılığı olmadığı yönünde. Yani 10 liralık mal + hizmet + vs var fakat piyasada 100 lira dolaşıyor. Bu paranın çoğu da geleceğe yatırım yapılmak üzere kullanılıyor. Bu bir bakıma iyi (yani araştırma geliştirme ve teknoloji bakımından) diğer yandan ise her an kapitalizm balonu patlayabilir gibi.

SonsuzUs

Kapitalizm hakkında düşüncelerinizi dile getirmişsiniz ve bu konudaki sezgilerinizi sorguluyorsunuz. Başlamadan önce belirtmek gerek ki, kapitalizm son derece karmaşık bir ekonomik sistem ve ele aldığımız konuların çoğu keskin sınırları olmayan gri alanlar. Yine de bazı temel noktaları açıklığa kavuşturmaya çalışalım.

Öncelikle kapitalizmin özgürlük ve rekabet yönünü olumlu buluyorsunuz, ancak sömürü kısmından rahatsızsınız ki bu, kapitalizm eleştirmenlerinin sıkça bahsettiği konulardan biridir. Kapitalizmin doğasında, ekonomik özgürlüğün yanı sıra piyasa güçleri aracılığıyla kaynakların verimli dağılımı da yatar. Ancak bu sistem bazen güç dengesizliklerine yol açar; güçlü olan daha da güçlenir, güçsüz olan daha da zayıflayabilir.

Bu noktada düşündürücü bir soru soralım: Kapitalist sistem içinde rekabet gerçekten hangi noktada sağlıklı olmaktan çıkar? Örneğin, büyük şirketlerin çok daha küçük rakiplerini piyasadan silecek kadar güçlendiği bir düzen hala rekabetçi ve adil olarak değerlendirilebilir mi?

Paranın para kazanması konusu da ilginç bir ikilem sunar. Yatırım yaparak paranın değer kazanmasını sağlamak mantıklı görünür, ancak bunun başkalarının emeğinin sonucu olup olmadığı sorgulanabilir. Yatırımların büyüklüğü ve riskleri göz önünde bulundurulduğunda gerçek bir üretim veya hizmet sağlanmadan elde edilen kazançlar ne kadar etik?

Paranın karşılığı olması meselesine gelecek olursak, dünya üzerindeki finansal sistemler genellikle güven esaslıdır. Yani paranın değeri, nihai olarak kullanıcıların ona duyduğu güvene dayanır. Gelişmiş ekonomilerde, paranın bir kısmı borçlar ve kredi sistemleri yoluyla yaratılır. Bu, ekonomik büyümeyi teşvik edebilir ancak kontrolsüz borçlanma balonların oluşmasına ve ekonomik krizlere yol açabilir. Bu noktada, geleceğe yapılan yatırımlar gerçekten sürdürülebilir mi? Yoksa büyük bir kırılmanın eşiğinde miyiz?

Kapitalizmin iyi veya kötü olması kişisel değerlerinize ve hangi yönüne önem verdiğinize bağlı olarak değişebilir. Ancak bu değerlendirmeyi yaparken, sistemi sadece ahlaki bir bakış açısıyla değil, ekonomik ve toplumsal sonuçları açısından da ele almalıyız. Belki de odaklanmamız gereken, kapitalizmi daha adil ve sürdürülebilir kılacak reformlar ve denetim mekanizmalarına odaklanmaktır. Sizce, bu tür reformlar mümkün mü, yoksa böyle bir sistem çevresel ve sosyal krizlere yol açmaya mahkum mu?

gamaro

Kapitalizmin özgürlük ya da serbest rekabet yönü filan yoktur.
Liberal soylem ile kapitalizmin mekanigi birbirine karışmış.
Birisi bir uretim iliskisi ve biçimidir, digeri en fazla bir soylemdir, değerler kumesidir (serbest piyasa, sözde özgür/yarsmaci rekabet ortami, bireysel.ozgurlukler vs).
Bunlar siklikla birbirine karıştırılır.
Detayi uzun, simdilik keseyim.

Kaldı ki, kapitalizm acisindan, tum bu pırıltılı soylemler bile ancak isler iyi giderken, sermaye birikimi ve karlilik kasayı doldururken arsızca sömürülen fetisist saçmalıklardan ote birsey değildirler.
O sadece arz talep dengesine ve birseyin alınıp satılabilir ve karli olup.olmadigina bakar, uretim iliskilerini ve alt yapsini ona gore programlar.

Baktı bir coğrafyada kar realizasyonu (ah pardon! Verimliliği!) düşer, fırsatını bulur bulmaz bir baska coğrafyaya atlar.

Nijeerde küçücük çocukları maden ocaklarına sokar, Vietnam'da 35 cente iPhone işçisi tutar.

Mass production ve merkezi devlet olmadan kapitalizm olmaz (devlet guvencesine ihtiyac duyar) ve kapital sahibi acisindan is biraz riske girer ya da sicis pozisyonuna gelirse, gider hemen o devletine ağlar. (bu arada tum o liberal çiçek böcek edebiyati da biter)

O andan itibaren rekabet ya da özgürlük teranaleri kolaylikla kaybolabilir, kotalar gelir, kucuk isletme ve esnaf dahi feda edilebilir, isci grevleri yasaklanir, sosyal haklar kisitlanir, ciftcinin ikibin liralik borcu icin evine icra gonderen devlet buyuk sermayenin milyon milyon vergi borcunu bi kalemde siler, gerekirse bir baska ülkeye savas ilan eder.(pazar ihtiyaci)

Ayrica büyük global krizler kapitalizmin yapisal zorunlu çıktılarıdir. (matrix'lerde bir denkleme ait eşitsizliğin zorunlu sonucu olarak neo'nun cikmasi gibi)
Bunu kapitalist ideologlar da reddetmez ve kabul ederler.
Bu arada olan çalışanlara olur, yuzbinler bir gunde işsiz kalır.
Ortalık yanar, yıkılır, ama katlanılmasi gereken bir durum olarak kabul edilmesi tembihlenir.
Ayni gemideyiz filan denir.
(snowpierscer' de aynı trendeydi herkes)
Birlik ve dayanışma şaapilir.
Her turlu orgütlenme en buyuk düşman ilan edilir.
Birazcik örgütlü ıtiraz, biraz sokak patlamasi filan olursa bu kez yine devlet baba gelir, zerre tereddüt etmeden binlerce polisi, tomayi, plastik mermiyi yollar.

Ama kendisi kendi örgütlenmesini asla ihmal etmez.
Tusiadlar, musiadlar.
Onlar da bilge buyuk adamlardiir zaten.
Yeri gelir, 12 yıllık temel eğitimin artik anlamsiz ve gereksiz olduğunu, buna karşın piyasaların daha fazla sayıda ve daha küçük yaşta çocuk işçiye ihtiyaç duyduğunu filan buyururlar hz. ebitda ruhuna.

Ne de olsa helal kazancın onda dokuzu ticarettendir vesselam.

FridaKahlo

gamaro

Destekliyorum tabii ki, harikasınız.

r2d2

Aslında kapitalizmin sorunu şu.

Gücü olanın istediğini yapmasını engellemiyor. Hatta engellemek de istemiyor.
İşte birtakım kurallar getirmiş, asgari ücretten az ödeyemezsin, tekel kuramazsın falan diye.
Ama 'gerçek' bir denge getirmek gibi bir hevesi yok büyük oranda.
İşletmenin amacı bile yanlış tanımlı ("İşletmenin amacı kar elde etmektir"). Ve bunun farkında değil (Aslında şöyle olmalıydı: "İşletmenin amacı fayda üretmektir. Yan ürün olarak da kar elde eder").

Sosyalizm/komunizm ise tam karşıt uçta yer alıyor. Biri fazla serbest, diğeri fazla baskıcı.
Herşeye karışmak istiyor.
Tabii bence işi batırıyor.
Hatta daha iyi birşey çıkarmaya çalışırken, daha kötü birşey çıkarıyor ortaya.
Çin'i falan da komünist falan saymayın yani. Düz diktatörlük o. Ne işine gelirse. Salt bir isim takmışlar işte.

Yani ikisi de sıkıntılı.
Ortasını bulmak gerek.
Kimse üretim aracı sahibi olmasın değil,
Herkes üretim aracı sahibi olsun, demek gerek.

xenix

Kapitalizm bir şekilde inovasyon ve rekabeti teşvik edici. Bunu da gelişen teknolojiden görebiliyoruz zaten. Bu tür bir rekabet olmasaydı hala internet bulunur muydu bilgisayarlar gelişir miydi, cep telefonu teknolojisi, araç teknolojisi bu kadar atılım yapar mıydı bilmiyorum.

Devlet sadece kapitalizmi değil ki tüm sistemleri desteklemek zorunda zaten. Yani evinde yangın çıksa devlet ona da gelmesi gerekir, bütün sorumluluk ev sahibinindir demez. (Devletin var oluş amacı o dur zaten ) Bu durumda da elbette batan şirketlere güvence veya çalışanlara güvence olarak devlet arkasında olmalıdır. (Komünizm veya sosyalizmde devlet yok mu sistem destekleyicisi olarak? )

Krizlere gelirsek hepsinde yaşanan bir şey değil mi o? Yani zaten dediğim gibi herkes bankadan parasını çekmek istese sistem kendiliğinden krize giriyor. Çünkü karşılığı yok.

Çocuk işçiler kapitalizmin mi yoksa kötü yönetimlerin mi sonucu? Örneğin İsviçre'de, Hollanda'da, Norveç'te, İngiltere'de falan neden çocuk işçi yok? Ayrıca bu çocuk sömürüsüne ben de bir parantez açmak istiyorum. Çocukların böyle disiplinli bir şekilde spora, baleye vs ye zorlanması da bana bir çeşit sömürü gibi geliyor. Uzun baskıcı bir eğitim sürecinden geçen çocuk da mutsuz. Ne için? Ülke, devlet şan şöhret kazanması için.

Kapitalizm bireysel girişimciliği teşvik ederken sivil toplum örgütlenmelerine de zemin hazırlar bildiğim kadarıyla. Özgürlükçü piyasa ekonomileri dernekler, sendikalar, sivil toplum kuruluşları gibi kurumların faaliyetlerine olanak tanır. Kapitalist bir sistemde grev yapmak baskıcı bir rejime göre çok daha kolay ve işlevseldir.

Elbette kapitalizm mükemmel değildir ama insanlık tarihinde en refah ve yenilikçi dönem biraz da kapitalizm sayesinde olmuştur diye hissediyorum. Yani kapitalizm kötü tamam da...

r2d2

xenix

Katılıyorum.

Ben işin ortası dedim ama. Bu 'orta', kapitalizme çok daha yakındır. Kapitalizm; ufak ufak evrimlerle, buna yaklaşabilir. Sisteme zorlayıcı bir müdahale olmadan.

Ama işi diğer kutba bırakırsan, zorlayıcı bir devrim yapar. Sonra da "kaptırır gider".
Elveda özgürlükler. Merhaba sınırlamalar. Merhaba kısırlık. Merhaba fakirlik.
Merhaba 'insanın tek başına kendini kurtarmasının imkansızlığı'.
Merhaba 'toplu batış'.

Ben şunu anlamıyorum.
İnsanların ilk gençliklerinde 'solcu' oldukları bir dönem vardır.
'Romantik solculuk' (Ben hiç olmadım, ama çok gördüm, çok popülerdir. İnsanları/gençleri, çok ihtiyaçları olduğu bir dönemde birbirine yaklaştırır. Ortak bir amaç etrafında bulunma hissi verir)

Bence o dönem 'affedilebilir'.

Ama hala aynı fikirdeyseniz, bu arkadaşlara 'gerçekleşen sosyalizm/komünizm' deneylerinden birinde olmak nasıl birşey, onu gösterebilmek/yaşatabilmek gerekiyor sanırım. Başka türlü 'olayın imkansızlığını' anlamayacaklar, gibi düşünüyorum. Hissedemiyorlar, özgürlüğün çalınmasını. Kafalarında hep o pozitif, romantik solculuk.

Öyle birşey değil işte.

Biz de isterdik öyle birşey olabilsin. Yani sonuç güzel olabilsin.
Ama hayale bakıp, gerçeğe yürümeyi bıraktık.
Gerçeğe bakıp, gerçeğe yürüyoruz.

xenix

Ek olarak bir olay vardı yanlış hatırlamıyorsam. Kullanıcı kitlesine soruyorlar nasıl bir araba istersiniz diye. Küçük, tasarruflu, ekonomik, güvenli bir araç istiyor çoğu. Bunun üzerine de Ford Mustang çıkıyordu piyasaya. Ve inanılmaz rağbet görüyor. (hala da görüyor)

Yani bunun gibi. İnsanlara sorunca biraz Gözlemci Etkisi oluyor. İnsanlar da bilmiyor aslında ne istediklerini. (veya söyleyemiyor)

Mevan

Sosyo-ekonomik bir sistemin belirli işlevi maddi şeyler üretmekse, o zaman evet, kapitalizm haklı olarak başarılı olarak tanımlanabilir. Maddi şeyleri son derece iyi üretir. Ancak kapitalizme böyle bir "başarı" atfetmek, dünyayı anlamanın tek taraflı, eksik ve soyut bir yolunun kurbanı olur. Ekonomik olanı toplumsal olandan izole eder -maddi olanı insanlıktan, şeyleri insanlardan- sanki "ekonomi" ilk etapta "ekonomiyi" oluşturan toplumsal üretim ilişkilerinden soyutlanmış bir şekilde var olmuş gibi.

Maddi şeyler üretmenin, gerçek insanların eline geçmiyorsa ne faydası var? Gerçekten de, belirli bir toplumsal üretim biçimi altında maddi şeyler üretmek, üreten insanların çoğunu sefil hale getirirse ne olur? Kapitalizmin maddi şeyler üretme kapasitesinden ne kadar eminsek, sefil (mutsuz) insanlar üretme kapasitesinden de aynı derecede emin olabiliriz.

Yani, sosyoekonomik sistemler söz konusu olduğunda, "ne"de başarılı olma sorusu "kimin için" sorusundan ayrılamaz. Başarı hem insanlarla hem de şeylerle ilgilidir. Kapitalizm maddi şeyler üretmede başarılıdır çünkü gerçek insanların refahı için bir kaygı duymaz. Tek kelimeyle, kapitalizm insanlıktan çıkarıcıdır. Önemli olan tek şey, kendini devam ettirmek için gereken tek şey üretim kârıdır, anlamlı hayatlar yaşayan tam gelişmiş bireyler değil. Eğer kâr, insanları insanlıktan çıkarma pahasına elde ediliyorsa, öyle olsun. Maddi şeyler olarak düşünülen daha fazla zenginlik üretildi.

Başarı. Çoğu insanın işinden nefret ettiği, bir tür depresyon veya kaygıdan muzdarip olduğu ve içlerinin boş olduğu gerçeğini boş verin. Bu yıl geçen yıla kıyasla daha fazla boktan şey üretildi. Ne başarılı bir sosyoekonomik sistem.

r2d2

Mevan

Bence xenix'in, buna söyleyecek güzel lafları vardır. Hissediyorum.

xenix

Mevan Sosyo-ekonomik bir sistemin belirli işlevi maddi şeyler üretmekse,

Sadece maddi şeyler mi üretiyor? Yani karşıtı ne tam anlamadım. Manevi şeyler de mi üretmesi lazım? yoksa hizmet sektörü falan da sayılır mı maddinin karşıtı (yandaşı) olarak.

Ayrıca soyut ve maddi olmayan da çok üretimi vardır kapitalizmin. Toplumsal yapılar, kültürel normlar, ideolojiler, bireysel kimlikler, sanat ...

(şimdilik ilk cümleni çözelim)

gamaro

Xenix,

7-8 yaşında çocukları bacaklara ve madenlere ilk sokan İngiltere, Hollanda, belcika ve danimarka'dir.
Hem de kendi ülkelerinde.

Buna karşın,

Yaklaşık 200 yillik hindistan sömürgesi döneminde İngiltere, yeralti, yerustu, özellikli maden, özellikli bitki ve insan emek gücü karsiligi bugunku rakamlarla 50 trilyon dolar olarak hesaplanan bir "kapital"i kendi topraklarına hoplatti.Bu arada olen hindu sayısı yaklaşık 100 milyondu.

Chamberlein isimli şahsın oturduğu birleşik krallık koltuğun adi: somurge verimlilik bakanlıği!

Belçika'nin emperyal sahnesinde ise, afrikadan kasasına 20 milyon zenci lesiyle birlikte 3-5 trilyon dolar girdi.

Bugün bir çoğunuzun adlarini ikinci büyük savaş komutani olarak bildigi MacArthur'lar vesaireler, stajyer eğitimlerini pasifik ve güney amerikadaki kolonial biçme doğrama yok etme alanlarında yaptılar. Oralardan gelen kaynak da az cok yukardakiler kadardi.

Bununla da yetinmediler, aslen Hollanda somurge alani olan Boer bölgesinde ( afrika) altin ve değerli maden kesifleri başlayınca, birbirleri ile de savaştılar.

Almanları da sayalim mi?
Bugunku almanya coğrafyasında jeolojik olarak nerdeyse sifir dogal altin madeni var.
Lakin bak şu allahin isine ki, dünyanın en buyuk altin rezervine sahip ulkesi nerdeyse.
Kesin cok çalıştılar.
Azimle sıçıp taşı altin yaptılar.
Ya da hali tezgahi kiralama isine daldılar, her satista çeyrek altın alıp.kumbaraya attılar.

Bu ülkelerin bugun gorece yüksek standartlarda yaşamaları ve kendi çalışanlarına yüksek yurttaşlık hakları tanımlarını altında iki ana sebep yatar;

Birincisi, trilyonlarca dolarlık hirsizlik ve gasp, olen yuzmilyonlarca insanin kani ve emeği.
İkincisi, Rosa luxemburglar ve diger tum sol degerler, bedel ödenerek verilen orgutlu mücadele, isci hareketleri, sendikal faaliyetler ve de özellikle karsinda senden daha yüksek sosyal standartları hedeflemis sosyalist bir blogun varligi.

(boşuna açilmadi sovyet sonrasi 30 yillik bir surede bile %20 lik bir makas araligina dayanan dunya emek/sermaye dagilim rasyosu)

Ne demokrasi ne özgürlükmus ama..
Çöpünü bile vakti zamaninda kanını emdiği ülkelere satan, aman bu cingene multeciler gelmesin diye cebimize para sokan, bi Ukrayna durumu oldu diye (ki ukraynanin kendisi de pek bi deger tasimaz aslinda ama peki ya rus ile sinirldaslik korkusu?!) adamlar tolstoy'un dostoyevski'nin adini bile sildi sokaklardan meydanlardan.

Neyse.
Artik oyle karsi bir kutup da kalmadı cok sukur.
Rahat olun.
Sermayeye güvenin.
Üretimde başarıya inanın.
Her yıl sadece açlıktan 500 milyon çocuk daha ölebilir artik, dert degil ama, krizdir, normaldir, gecer.
Ha bide hepimiz aynı gemideyiz.

xenix

gamaro 7-8 yaşında çocukları bacaklara ve madenlere ilk sokan İngiltere, Hollanda, belcika ve danimarka'dir.
Hem de kendi ülkelerinde.

Evet bu yaşanmıştır ama artık yaşanmıyor. Yine kapitalizm sayesinde bacaları temizleyen veya hiç baca olmamasını sağlayan teknolojik gelişimler olmuştur. Bu örnek kapitalizmi kötülemez aksine iyiye, gelişime, insancıllığa doğru gittiğini gösterir. Örnek verdiğim ülkeleri bugün değerlendirdiğinde o hatalı yönlerini yok etmeleri demek ki sistemin işe yaradığını göstermez mi?

Yazının bu paragrafından sonraki bölümler emperyalizm eleştirisi olarak alabilirim. Bu sömürüler kapitalizm ile başlayan ve gelişen sömürüler değildir. 3000 yıllık sömürü ve emperyal sistem zaten var olan bir sistemdir. Roma imparatorluğu, Osmanlı İmparatorluğu veya Çin imparatorlukları da aynı şeyi yaptılar hatta işin içinde kölelik bile vardı. Yani bu sömürüyü kapitalizme atfetmek ne derece doğru bilemiyorum.

Ki varsayalım kapitalizm sömürüyü arttırıyor olsun, günümüzde bu tür sömürüler eskisine göre daha fazla olması gerekmez miydi?

Yani kazanılan haklar bir yana dursun kölelik katlanmış, çocuk işçi yaşı daha da aşağıya inmiş, kadınlar hala ikinci sınıf, zenciler daha da köle falan şeklinde zararın büyümüş olması gerekmez miydi?

Ayrıca artık emek sömürüsü kavramı da tarihe karışacak bir süre sonra. Çünkü emek harcanan tüm işleri robotlar, androidler, makineler vs yapacak. Bunlar da yine daha az enerji ve insana göre daha az kaynak tüketen bir arayışın eseri olacaktır.

Edit: Son paragraftaki emek beden işçiliği anlamında kullanılmıştır. (hoş başka bir süre sonra düşünsel emeği de yapay zeka ele geçirebilir)

r2d2

Öyle güzel anlatıyorsun ki...

Bir kere anlattıkların o dönemin aklı.
Öyle anlatıyorsun ki, taş devrinde yaşasa komünistler, ateş yakmak için, taşı taşa bile çarpmazlardı.
O derece hakkaniyetliydiler.

Yav, bunlar hadi başka insanlara çektirmişler
Sizinkiler kendi insanlarına 'bile' çektirdiler ya.

Ne güzel yönetimmiş
Adına demir perde ülkeleri dendi.
Kendi insanları, kendi ülkelerinden kaçıp kurtulmak istedi

En azından senin bahsettiğin diğer ülkelerde
bu derece birşey olmadı.

Bu ne körlüktür
bu ne tek yönlü bakıştır

Siz başkalarına bok atacağınıza
Önce kendi güzel örneklerinizi ortaya koyun
Ortada güzel birşey yok,
konuşup duruyorsunuz.

Bıraksak anında devrim yapacaksınız hala.

Bak onbin kez daha denersek
valla olacak diye de söz vereceksiniz.

Hala sorunu uygulamada sanıyorsunuz.
Sorun teoride.
O sistem kurulamaz ve yürümez.
Marks da bu işlerden çok anlamıyor, kusura bakma.
Ama iyi laf sokup, iyi mizah yapabilir.
İyi düşünce üretmek, ayrı birşey.

gamaro

Ben xenix'in sorularına cevap vermeye çalıştım.
Kimseye çakmak taşı filan çaktırmadim.

Surasi yanlış, su bilgiyi hatali vermişsin diyorsan soyle kontrol edeyim.

Herhangi bir yere bok attığım filan yok yani.
Varsa da soyle diyorum, metinden temizleyeyim.

(bir daha tekrarlayayim mi?)

Reel sosyalizm deneyiminin olumlu olumsuz yönlerini biz kendi mahallemizde yeterince tartışıyoruz zaten.
Hatta cok daha eskilere gider bu tartışma.
Trochky'e, Rosa Luxemburg'lara kadar.
Aman onlar da hikaye zaten, sen bosver aldırma.

Kaçma meselesine gelince;
Al sana bütün güney amerika, Meksika /ABD sınırı.
Al sana kendi ulken.

Asil tuhaf olan;

Dunya selflesiyor.
Tekno feodalizm ve neo liberal politikalar superpoze oldu ve uretim iliskileri birbirine dolandı.
Dijital toprak sahibi derebeyleri ve teknoljik bilisim lordlari ile klasik meta uretimi yapan kapitalistler arasinda "deger"in yaratimi, pazarlanmasi, kar'in paylasilmasi ve "yetki" hususlarinda catismalar coktan basladi,
Yani sadece para değil, ayni zamanda "siyasi guc" ister hale geldiler artik.
Ve pandemi gibi katastrofik bir surecin ardindan bile sermayenin dunya olcegindeki hakimiyeti %20 artti.

Ben kime ne bok atayım boyle bir durumda.

Yarin birgun kaçacaginiz bir yer bile kalmayacak.

Ama olsun, sen bir sonraki enkarnasyonunda ille de bi yolunu bulursun nasılsa.

r2d2

gamaro Reel sosyalizm deneyiminin olumlu olumsuz yönlerini biz kendi mahallemizde yeterince tartışıyoruz zaten.
...
Kaçma meselesine gelince;
Al sana bütün güney amerika, Meksika /ABD sınırı.
Al sana kendi ulken.

Kendi mahallende değil burada tartış ki, dengeli düşünebildiğini görelim. Hem bir işe yarar, gerçeği arayan için. Ama kendi mahalleme nasıl görünürüm diye korkuyorsan, zaten insanların ilk bırakması gereken 'mahalle baskısı' (tarafgirlik). Onu bırakmadan ilerlenmez, bir konunun gerçeği de bulunmaz zaten.

Kaçan var kaçan var.
Daha iyiye gitmek için kaçan var.
Buradan kurtulayım yeter diyen var.
Kaçmak isterken dışa çıkışı yasak olan var.

Sizin deneyiminiz kendi özelinde tektir sanırım.
Kendi insanın, dışa çıkışı yasak.
Ben olsam utanırım valla. Nasıl ülkeyim ben diye.
Zorla tutuyorum, hem de eziyet ediyorum.

Düz diktatörlükler, bir de demir perde ülkeleri.
İnsana verilen değeri oradan ölç.

seyitarslan0416

Güzel bir içerik olmuş ellerinize sağlık

gamaro

xenix xenix, sorularin tuhaflasiyor pirdas 🙂

Gerci bazen beni durtuklemek ve daha fazla yazdırmak icin ozellkle yonelttigini düşünmüyor degilim, ama jüri bunu duymamış olsun ltf, sonra alakasız bir yerde aleyhime delil olarak kullanılabilir.

Hayir, günümüzde sömürünün fiziki ve görsel olarak eskisinden daha dehsetli olması gerekmez.
Teknolojik mass production yaptiyorsun, feodal ilişki basitliginde piramit tasi taşıtmıyorsun insanlara.
Belli bir eğitim, kendilik bilinci ve klasik kolede olmayan birseyler vermen lazım yani.
Eskiden kölenin bizzat vücudu ve emeği organik birer uretim araci idi, canlı bir bicer-doverden makro planda pek bir farkı yoktu yani. ( bknz ; tjango filmi) Simdi oyke degil.
Bronz çağında da demirci çekici bir uretim araci idi, o da simdi degil.

Ayrica fırsatını buldu mu adamin anasını beller hala.
Uzak doğuda iPhone yaptırırken filan.
Cocuk, onun icin asla bir değer ifade etmez.
Onun icin merkezi devlete ihtiyac duyar her daim ve her cografyada.
Çocuğu öldürdüğünde kendisine bulasilmayacak.

(ki modern zamanların insanlik adına en mesru kazanımlarını arkasında da kapitalizm filan yatmaz. Esit ise esit ucret (ve hatta süt izni gibi en basit haklarin) ardinda bile kanlı barutlu hikayeler yatar.

Yani senin bu vaziyetler bakınca...
İnsan tarihi her türlü esegin gotune billahi sokabilir.

Der ki mesela;
Osmanlı cok bilgeydi, bakin o vahşi batı kitalar arasi kole taşır ve bunların yarısı yolda olurken ecdadımız boyle seyleri asla yapmadı.
E zaten yapamazdi.
Yapmasıni gerekli kılacak bir uretim alt yapisi yoktu ki?
Milyon adet koleyi İstanbulu göbeğine getirip ne halt edecekti?
Sokacagi fabrika sanayi tesisi filan mi vardi?
Onun icin daha cok cariye pazarı ayarinda mahalle bakkalı olarak kaldı.
Reayasini aldı ve isine bakti.
1860 lara kadar istanbulda ulu orta cariye pazarları vardi idi.

Neyse ben kacar.

Sor sor heyecanlı oluyor 🤣

xenix

Bir başka başlıkta da örnek vermiştim burada da vereyim sermaye ile ilgili. Eskiden krallar, padişahlar, lordlar, dükler vs halkın yiyemediği şeyleri yiyor, halkın tadamadığı şeyleri tadabiliyor ve dahası kendi kişisel zevkleri için kölelerini istediği gibi (ölümü de dahil) kullanabiliyordu.

Bugün sermayenin veya zenginliğin anlamı eskisi gibi değil. Örneğin dünyanın en zengin insanının yediği yemeği bile yiyebiliriz hepimiz veya onun gezdiği yerleri gezebiliriz, o da aynı hukuka tabi, o da canı istediğinde yanında çalışanın canını alamaz zevki için vs, o da yargılanır yani bizim gibi.

Yani sermaye dediğimiz şey hayali bir şey oldu artık. Bitcoin gibi. Eskiden sermayenin kendisi de somut etkileri de somuttu. Şu an dünyanın en zengin adamı da senin benim giydiğim donu giyiyor.

gamaro

Ben soru işaretlerime kıymet veririm.
Kendi soru isaretlerine gerçekten kıymet vereni de severim.

Burada tartisinmis..

Gerek eski sonsuz us'ta, gerek burada sayisini bilmediğim kadar mesaj ve hatta baslik var.
IV Enternasyonel, sol'un escinsellikle imtihanı, Stalinizm kritikleri, pol-pot ve baska kriminal tipler, hatta bir donem icinde oldugum ve gönül bagimi hala koridugum kendi hareketime karsi sana yazdigimdan cok faha sert tarzda kaleme aldıklarım, ve aralara sıkışmış baska tonla detay.
Ayrica bazilarinizi yazsam da anlamazsiniz, onlar çoğunuz icin fazla terminolojik kaçar.

Bırak bunları sen.
Sorular: madem öyle simdiki maymunlar neden insan olmuyora dönüyor bazen.
Ve insan, gercekten merak etmedigi seyleri sormamali.

Diğer türlüsü kilicdaroglu a habere çıksın demek gibi olur.
Çıkmam.
Ayrica Ümit Ozdag ya da Aksener gibilere de kanalimin kapılarını açmam.
Herkesle bir denge bulma bilgeligine inanmam.

r2d2

gamaro Burada tartisinmis..

Gayet doğal istek. Neden zihninin yarısını saklayasın ki.

Sonrasında yazdığın ıvır zıvırı boşver. Sana doğrudan ve samimi bir soru soracağım.
Öyle cevap verirsen sevinirim.

Şu an elinin altında üzerinde devrim yazan kırmızı düğme bulunsa, basar mısın?
Hemen mi basarsın, neyi ne kadar düşünüp basarsın?
Ve bastıktan sonra da, başa sen geçiyorsun.
Uygulamayı da istediğin şekilde düzelt.

Bu işe girer misin, neler yaparsın?
(Sonucunda suçlanmayacaksın. Asılmayacaksın/vurulmayacaksın/hapis yatmayacaksın.
Kimse seni bilmeyecek. Hep arkaplanda olacaksın. Ama kararları sadece sen vereceksin.
Sana bu imkan sağlanacak. Salt vicdanına karşı sorumlu olacaksın.)

xenix

gamaro (ki modern zamanların insanlik adına en mesru kazanımlarını arkasında da kapitalizm filan yatmaz. Esit ise esit ucret (ve hatta süt izni gibi en basit haklarin) ardinda bile kanlı barutlu hikayeler yatar.

Ee tamam ben bunu inkar etmiyorum ki zaten. Ama ne demiştim yukarıda kapitalizmde yapılan grev çok daha işlevseldir ve karşılık bulur. Bugün bunların karşılığının bulmasının sebebi bireylerin örgütleşebilmesi ise sağlanan alt yapıdır.

Spartacus de köleliğe karşı geldi, örgütlendi. Ama sonlandıramadı ne köleliği ne romayı. Ölen onca insana karşı. Bu eylem günümüzde yapılsaydı karşılığını bulurdu.

Demek istediğim şu sistem senin eylemlerinden etkilenebiliyorsa bu güzel bir şey değil mi?

(Bu arada ben kapitalizm dışındaki diğer mecralara çekmek istemiyorum konuyu, kıyaslama, karşılaştırma vs gibi.)

xenix

gamaro Ayrica fırsatını buldu mu adamin anasını beller hala.
Uzak doğuda iPhone yaptırırken filan.
Cocuk, onun icin asla bir değer ifade etmez.

Bunu daha önce de yazmıştım. Bu kapitalizmin değil oranın yönetiminin hatasıdır. Yani uzak doğudaki yönetim buna izin vermeyebilir. Nasıl İsviçrede aynı şartlarda çocuk çalışmıyorsa uzak doğudaki ülke için de oranın yönetimi buna izin vermeyebilir yani.

Sonraki Sayfa »