Evet, altin rezervi ile orantılı olarak para basma devrini geride bıraktık uzun zaman önce. Bir tur garantorluk ve değer atfetme dönemindeyiz.( hani nasil diyorlardi: galatasarayda kimsenin parası kalmaz kardeşim!.. onun gibi birsey 🙂
Yalnız, bu deger atfetme hali enteresan birsey. Karmasik fobksiyonel bir cikti. Ornegin bizzat altının kendisi, 50 yıl önce bugünkü onz değeri itibariyle 10 da biri seviyelerindeydi mesela. (dolar bazinda) Üstelik, bu elli yildaki altin uretimini de hesaba katarsak, miktarı artan maddi birseyin birim fiyatının da artmasindan bahsediyoruz. Peki neden?
Aslinda paranın , merkez bankasinca duzenkenmis bir borç senedi oldugu ve bunun da maddi bir karşılığı oldugu tezi bugün ne oranda geçerli kabul edilebilir bilmiyorum.
Meşhur iktisat fıkrasının, paranın ne olduğuna yönelik. Iki ayri adada yasayan iki kabile vardır ve bunların biri tarımla diğeri hayvancılıkla uğraşır. Takas usulu çalışırlar. Sonra günün birinde, bu adalardan birine bir meteorit düşer. Yüksek ısı altında kristalize olarak nadir element ve renklerle bezenmiş, oldukca güzel, dikkat çekici bir tastir bu meteorit. Takas sırasında karsi kabile reisi bu tasi görür ve bu yıl takas yapmak zorunda değiliz der, zaten bizde hasat cok iyi gecti, almak istediğiniz malı alin, ama karşılik olarak bize bu taşı verin der. Doger kabile reisi de kabul eder. Gel zaman git zaman, taşa yeniden sahip olmak steyen kabile de aynı şeyi teklif eder. Artık alışveriş bu meteoritin el değiştirmesi ile yapılmaktadır.
Lakin bir gün, kayıkla diğer adaya giderken fırtına çıkar, sandal devrilir ve içindeki meteorit de denizin dibini boylar. Alışveriş gerçekleşeceği sırada kabile reisi durumu anlatır, eski sisteme dönelim çünkü tas denizin dibine gitti der. Ama bunu duyan diğer kabile şefi hiç istifini bozmaz, sorun degil der, sonra da bana bir git kalem getirin diye emreder. Getirirler. Ve yazar; Taş bizdedir !
🙂
Artık sistem oturmuştur. Her geliş gidişe Alışverişler yapılır, ama tas bizdedir yazan kağıt el degistirir.
Iste bu kağıt: paradır.
🙂
Yani kendisi dadece bir kağıttir, ama karşılığı denizin dibinde de olsa vardır ve oradadır.
Kripto isi buna benzemiyor tabi.
Yani kripto para maddi olarak neyin karşılığıdır?
Teorik olarak hicbirseyin.
Ama bir değerdir atfedilen.
Ve garip bir biçimde, nasil ki altına atfedilen deger pek cok maddi, siyasi, politik meseleden etkilenip artıyor ya da azalıyor, coinler de bu yolu takip ediyor.
Post Truth durumlari sanki🙂
