Terentius, tam adıyla Publius Terentius Afer (MÖ 195/185 - MÖ 159 civarı), Roma Cumhuriyeti döneminde yaşamış ünlü bir Latin oyun yazarıdır.
Aslen Kuzey Afrika kökenlidir (muhtemelen Kartaca veya çevresi) ve köle olarak Roma'ya getirilmiş, sonradan azat edilerek özgür bir vatandaş olmuştur.
Terentius, özellikle komedi türünde yazdığı oyunlarla tanınır ve eserleri, Antik Yunan komedi yazarı Menandros’un etkisini taşır.
En bilinen eserleri arasında Andria, Hecyra, Heautontimorumenos, Eunuchus, Phormio ve Adelphoe yer alır.
Felsefi Görüşü:
Terentius bir filozof değil, oyun yazarı olduğundan, doğrudan bir felsefi sistemi ya da doktrini yoktur. Ancak eserlerinde insani değerler, ahlaki meseleler ve toplumsal ilişkiler üzerine derin gözlemler sunar. Oyunlarında genellikle hümanist bir bakış açısı göze çarpar.
Bu, özellikle şu noktalarda belirgindir:
İnsan Doğasına Odaklanma: Terentius’un oyunları, insan ilişkilerini, duygularını ve çelişkilerini inceler. Karakterleri, dönemin stereotipik komedi figürlerinden ziyade daha karmaşık ve gerçekçi psikolojik derinliğe sahiptir.
Örneğin, Adelphoe adlı oyununda farklı ebeveynlik tarzlarının çocuklar üzerindeki etkisini tartışır.
Evrensel İnsanlık Vurgusu: Terentius’un en ünlü sözlerinden biri, Heautontimorumenos adlı eserinden gelir: "Homo sum, humani nihil a me alienum puto" ("İnsanım, insana dair hiçbir şey bana yabancı değil").
Bu ifade, onun evrensel bir insanlık anlayışına sahip olduğunu ve empatiyi merkeze aldığını gösterir.
Ahlaki ve Toplumsal Eleştiri: Oyunlarında, Roma toplumundaki ahlaki çelişkileri, sınıf farklarını ve aile içi dinamikleri ele alır. Ancak bunu sert bir hicivle değil, daha yumuşak ve anlayışlı bir şekilde yapar.
Bu, onun Menandros’un Yeni Komedi tarzını benimsediğini ve eğlendirmenin yanı sıra düşündürmeyi amaçladığını gösterir.
Terentius’un felsefi görüşü, doğrudan bir felsefi akımla ilişkilendirilemese de, hümanist ve evrensel bir bakış açısına dayanır. İnsan doğasını anlamaya ve anlatmaya odaklanan eserleri, ahlaki ve toplumsal meseleleri sorgularken empati ve hoşgörüyü vurgular.
Bu yönüyle, onun eserleri sadece eğlence değil, aynı zamanda düşünsel bir derinlik sunar.
Publius Terentius Afer'in yazılı kaynakları mevcuttur.
Terentius, Roma Cumhuriyeti döneminde yazdığı komedi oyunları ile tanınır ve bu oyunlar günümüze kadar ulaşmıştır.
Toplamda altı oyunu korunmuştur ve bunlar onun bilinen tüm eserleridir.
