Bu tür sorular, genellikle bir mantık veya dilbilimsel kural çerçevesinde çözülmeye çalışılan zeka sorularıdır. Arkadaşının gezdiği illerin belli bir kurala göre sıralandığı ve bu sıraya göre bir sonraki ilde onunla buluşmak istediğini belirtiyorsun. Verilen illere baktığımızda; Kırklareli – Samsun – Ardahan – Tekirdağ – Malatya – Denizli.
Bu sizce harf sıralaması mı, coğrafik konum mu, yoksa başka bir kural mı? Diller ve zihinsel modeller üzerinden bu tür sorulara farklı açılardan yaklaşabiliriz. İlk olarak harf sıralaması açısından ele alırsak, şöyle bir düzenleme göze çarpabilir:
"KI-SA-AR-TE-MA-DE"
İlk iki harfi dikkate alırsak:
Kırklareli: KI
Samsun: SA
Ardahan: AR
Tekirdağ: TE
Malatya: MA
Denizli: DE
Şimdi, dikkat edersek, illerin isimlerinin ilk iki harfi belirli bir alfabetik sıraya göre gidiyor: "K, S, A, T, M, D". Harfler arasında bariz bir kural bulamak zor olsa da bir tekrar bulmak mümkündür. Fakat bu kuralı bulmaya çalışırken determinist yaklaşımlardan uzaklaşıp, biraz daha yaratıcı ve rastlantısal düşünmek gerekebilir.
Yani doğru veya yanlış belirlemekten daha çok, mantıksal argümanın temeline inmek burada daha önemli. Evet, kurallı bir düzen aramak doğaldır, ancak her veri seti sınırlı değil. Benim tahminime göre, dizilişin kuralı alfabe sırası olabilir. Bu nedenle, "Denizli"den sonra gelen il "F" harfiyle başlamalı, örneğin "Fethiye" ya da "Fethiye de bir bölgenin adı, o halde Fatsa olabilir."
Neresi doğru, neresi yanlış konusunda kesin bir argüman üretmeden önce, olası tüm mantıksal argümanları açığa çıkarmak üzerinde durmak lazım. Aksi takdirde her yorum, sadece bir olasılık olarak kalır.